گروه اندیشه: مقاله «مبانی دینشناختی معرفت دینی» به قلم رمضان علیتبار فیروزجایی، استادیار گروه «منطق فهم دین» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در فصلنامه علمی و پژوهشی قبسات منتشر شد. 
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، این مقاله در پی استخراج و تبیین اصول و مبانی دینشناختی بیان و برآیند و برونداد آن در حوزه معرفت دینی است؛ چرا که یکی از مهمترین مباحث در عرصه دینپژوهی، مسئله فهم و معرفت دینی است و بسیاری از شبههها و پرسشها در حوزه معرفت دینی، برخاسته از بیتوجهی به اصول و مبانی معرفت دینی بوده است. از سویی، پذیرش برخی اصول و پیشفرضهای نادرست در حوزه دینپژوهی و دینباوری نیز در این امر دخیل بوده است.
نویسنده در ابتدای مقاله مینویسد: یکی از اصول و مبانی معرفت دینی، مبانی دینشناختی است. پیش از شناخت و فهم آموزهها و گزارههای دین، امری ضروری است. در حقیقت، فهم دین، بر شناخت ویژگیهایی وابسته است که در این مقاله سه مبنای اثرگذار الهی بودن منشأ ثبوتی دین، نفسالامر داشتن دین و گزارههای آن، هدایتگری دین است.
وی در بخشی از مقاله مینگارد: منشأ دین، اراده و مشیت الهی و وحی آسمانی است، مسئله الهی بودن دین بر جهانبینی توحیدی مبتنی است. از این رو، با جهانبینی مادی یا جهانبینی غیر الهی، نمیتوان برای دین، منشأ الهی معتقد بود. اصول جهان بینی توحیدی عبارت است از اینکه اولا خالق جهان هستی، خداوند است و ثانیا خداوند، حکیم است و در آفرینش جهان به ویژه انسان هدفی داشته است و ثالثا انسان همانند همه آفریدهها در تکامل خود به هدایت نیازمند است و بدون رهنمود الهی، این هدایت تحقق نمییابد.
فیروزجایی در بخش سازگاری دین و معرفت دینی با فطرت معتقد است: اگر گوهر آدمی یگانه ثابت و لایتغیر و دین نفسالامری ناظر به آن است، ناگزیز تمام آنچه در آن است، جهانشمول و ثابت خواهد بود و در آن حقیقت عینی و واقعی، نشانی از تغیر و تبدل وجود نخواهد داشت و انسان نیز از دو راه عقل و نقل میتواند به دین نفسالامری دست یابد.
وی در ادامه مینگارد: از اینجا میتوان فهمید چون دین، در حقیقت مقتضای فطرت آدمی است، اگر احکام الهی چه از راه عقل و چه از راه عقل و چه از راه نقل اثبات شود، نه تنها تحمیل و تکلیف بر انسان نیست، بلکه تشرف او به عبودیت الهی پاسخ به ندای فطرت و خواسته فطرت است؛ زیرا کمال انسان، خواسته فطرت آدمی است. بنابراین، دین امری فطری، ثابت، جهانشمول و دارای واقعیت نفسالامری است.
لازم به ذکر است که شماره 50 فصنامه علمی و پژوهشی قبسات با صاحبامتیازی و مدیرمسئولی علیاکبر رشاد و سردبیری محمد محمدرضایی منتشر و روانه بازار نشر شده است.
نظرات